Mbretëria e Bashkuar e ka njohur zyrtarisht Palestinën si shtet, në një ndryshim të madh në politikë.

Njoftimi vjen përpara Asamblesë së Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara (OKB) në Nju Jork javën e ardhshme, shkruan Sky News.

Ndërsa Sir Keir Starmer sinjalizoi këtë veprim në korrik , ai nuk u bë zyrtar para vizitës shtetërore të Donald Trump në Mbretërinë e Bashkuar, thuhet se për shkak të frikës se mund të kishte dominuar takimin me presidentin e SHBA-së.

Ja çfarë duhet të dini rreth rëndësisë së njohjes së një shteti palestinez.

Çfarë ka ndryshuar?

Mbretëria e Bashkuar e ka njohur Palestinën si shtet, duke pranuar të gjitha të drejtat dhe detyrimet ligjore të shtetësisë.

Zëvendëskryeministri David Lammy tha se kjo do të ketë pak ndikim të menjëhershëm, por do të mbështesë shpresat për një zgjidhje përfundimtare me dy shtete, me një shtet palestinez që do të ekzistojë përkrah Izraelit.

Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar tani i quan Bregun Perëndimor dhe Gazën “Palestinë” në vend të “Territoreve të Pushtuara Palestineze” dhe ka bërë ndryshimet në të gjithë faqen e saj të internetit.

Ministria e Jashtme ka përditësuar gjithashtu hartën e këshillave të udhëtimit të rajonit për të përdorur “Palestinë”.

Të drejtat diplomatike

Ky veprim do të thotë që Palestina do të ketë të drejta dhe misione të plota diplomatike për sa i përket Mbretërisë së Bashkuar.

Ministria e Jashtme tha se Sekretarja e Jashtme Yvette Cooper do t’i shkruajë homologut të saj palestinez “në kohën e duhur për të përcaktuar procesin e vendosjes së marrëdhënieve të plota diplomatike”.

Aktualisht, delegacioni i Autoritetit Palestinez (AP) në Mbretërinë e Bashkuar nuk është në nivel ambasade dhe vepron si një “mision diplomatik” me seli në Hammersmith, në perëndim të Londrës.

Statusi i ambasadës do t’u jepte delegacioneve mbrojtje dhe privilegje sipas Konventës së Vjenës mbi Marrëdhëniet Konsullore dhe Konventës së Vjenës mbi Marrëdhëniet Diplomatike.

Cili është statusi aktual ndërkombëtar i shtetësisë palestineze?

AP, e udhëhequr nga Presidenti Mahmoud Abbas, njihet ndërkombëtarisht si përfaqësuese e popullit palestinez.

Organi qeverisës ushtron vetëqeverisje të kufizuar në pjesë të Bregut Perëndimor të pushtuar nga Izraeli sipas marrëveshjeve me Izraelin. Ai lëshon pasaporta palestineze dhe drejton sistemet palestineze të shëndetit dhe arsimit.

Megjithatë, disa shkëmbime tregtare, investimesh, arsimore dhe kulturore janë të kufizuara nga Izraeli, dhe aktualisht nuk ka aeroporte palestineze.

Bregu Perëndimor i rrethuar nga toka mund të arrihet vetëm nëpërmjet Izraelit ose nëpërmjet kufirit me Jordaninë të kontrolluar nga Izraeli. Izraeli gjithashtu kontrollon të gjitha hyrjet në Rripin e Gazës.

Pjesa më e madhe e asaj që do të formonte një shtet të mundshëm palestinez ka qenë nën pushtimin ushtarak izraelit për më shumë se gjysmë shekulli.

Sipas Konventës së Montevideos të vitit 1933, ekzistojnë disa kritere përpara se Palestina të njihet si shtet sovran sipas së drejtës ndërkombëtare.

Procesi kërkon që shteti të ketë:
• Një popullsi të përhershme;
• Një territor të përcaktuar;
• Një qeveri dhe marrëdhënie ndërkombëtare efektive;
• Procese diplomatike formale duke përfshirë ambasadat, ambasadorët dhe traktatet.

Mbretëria e Bashkuar nuk e nënshkroi konventën e vitit 1933, por në korrik, disa nga avokatët më të mirë të Britanisë i shkruan një letër këshilltarit më të lartë ligjor të qeverisë duke paralajmëruar se njohja e një shteti palestinez mund të shkelte konventën, të cilën ata thanë se është bërë pjesë e “të drejtës zakonore”.

Por të tjerë, përfshirë Philippe Sands KC, një profesor i drejtësisë në University College London, argumentuan kundër kësaj. Ai i tha The Guardian se gjykata më e lartë e OKB-së, Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë (GJND), ka njohur që palestinezët kanë të drejtën e “vetëvendosjes” – që do të thotë se një vend përcakton shtetësinë e vet dhe formon qeverinë e vet.

A është lëvizja vetëm simbolike?

Kina, India, Rusia dhe shumë shtete arabe e kanë njohur pavarësinë palestineze për dekada të tëra, por kryesisht e shohin atë si një gjest simbolik, i cili ka pak ndikim në atë që ndodh në terren.

Megjithatë, në rastin e Mbretërisë së Bashkuar, njohja e një shteti palestinez mund t’i vendoste të dy në “pozita të barabarta” sipas ambasadorit palestinez në Mbretërinë e Bashkuar, Husam Zomlot.

Kjo mund të rezultojë në partneritete strategjike ose të çojë në hapa të tillë si ndalimi i produkteve që vijnë nga vendbanimet izraelite në territoret e pushtuara palestineze, tha për Reuters Vincent Fean, një ish-konsull i përgjithshëm britanik në Jerusalem.

Presidenti francez Emmanuel Macron, i cili ishte udhëheqësi i parë i një vendi të G7 që mbështeti njohjen , tha se njohja do të vinte gjithashtu me një angazhim se AP do të miratonte reforma, të cilat, sipas tij, do ta vendosnin atë në një pozicion më të mirë për të qeverisur Gazën e pasluftës.