Kosovarët ende nuk e dinë se kush do të formojë qeverinë e tyre të re, edhe pse zgjedhjet janë mbajtur më 9 shkurt. Numërimi i votave zgjati gati një muaj dhe përfundoi në mbrëmjen e 5 marsit. Megjithatë, do të duhen edhe disa ditë që rezultatet të vërtetohen.

Sipas të dhënave paraprake të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve (KQZ), partia kryesore është “Lëvizja Vetëvendosje” (LVV), e udhëhequr nga kryeministri aktual Albin Kurti. LVV ka marrë 396,022 preferenca (42,27%), një rënie prej rreth 40,000 vota krahasuar me zgjedhjet e vitit 2021, kur kishte marrë mbi 50%.

Partia Demokratike e Kosovës (PDK) doli e dyta me 196.353 vota (20.96%), e ndjekur nga Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK) me 171.249 vota (18.28%).

Në vendin e katërt ishte koalicioni i Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës (AAK), Nisma Socialdemokrate (NISMA) dhe disa parti më të vogla, me 66.226 vota (7.07%).

LVV, PDK, LDK dhe AAK kanë gjithsej 100 ulëse, ndërsa 20 u ndahen partive të komuniteteve pakicë.

Mekanizmi i formimit të qeverisë

Ndryshe nga katër vjet më parë, asnjë parti nuk ka marrë shumicën absolute, duke e bërë më të vështirë formimin e qeverisë.

Pavarësisht se fitoi zgjedhjet, LVV nuk arriti objektivin e saj prej 500,000 votash, të nevojshme për të qeverisur vetëm.

Bazuar në rezultatet aktuale, LVV ka 48 vende në parlament. Partia kishte shpresuar të arrinte 50 vende falë votave të diasporës, por mbështetja e lartë fillestare e parë në misionet diplomatike jashtë vendit u zvogëlua gjatë numërimit të votave postare. Si rezultat, votat e diasporës sollën vetëm një vend shtesë.

Kjo i komplikon përpjekjet e Kurtit për të fituar një shumicë parlamentare. Megjithatë, nënkryetari i LVV, Glauk Konjufca tha se partia synon të formojë qeverinë me mbështetjen e përfaqësuesve të pakicave jo-serbe.

“Siç e keni parë, qeveria ‘Kurti 2’ është formuar në bashkëpunim me pakicat joserbe. Ky është qëllimi ynë sepse ka ndikuar pozitivisht në Kosovë, duke mos lejuar që Lista Serbe, e cila vepron nën ndikimin e Beogradit, të ketë pushtet vendimtar si në qeveritë e kaluara”, tha Konjufca për Osservatorio Balcani e Caucaso Transeuropa, transmeton Arbresh.info.

Pakicat joserbe kanë 10 vende të rezervuara në parlamentin e Prishtinës. Me mbështetjen e tyre, LVV mund të arrijë në 58 vende. Për më tepër, LVV po llogarit në votën e Nenad Rashiqit, ministër për Kthim dhe Komunitete në qeverinë e kaluar Kurti, i cili bashkëpunon me institucionet e Kosovës.

Rashiq hyri në parlament pasi Lista Serbe nuk arriti të fitonte të 10 vendet që tradicionalisht u ndaheshin serbëve, duke siguruar vetëm nëntë.

Megjithatë, për të arritur shumicën e thjeshtë prej 61 deputetësh që nevojiten për të formuar një qeveri, LVV-së i duhen edhe dy të tjerë. Një detyrë e vështirë pa bashkëpunimin e partive opozitare, nëse disa deputetë të tyre nuk vendosin të rreshtohen me Kurtin.

Megjithatë, Glauk Konjufca, i cili ka qenë kryetar i Kuvendit në katër vitet e fundit dhe ka marrë mbi 200 mijë vota në këto zgjedhje, mendon se bashkëpunimi me partitë opozitare nuk ka gjasa.

“Nëse është e nevojshme, ne do të takohemi si lider dhe do të vendosim për hapat e ardhshëm, por deri më tani partitë opozitare kanë marrë qëndrim pengues. Sulmet ndaj LVV-së kanë qenë shumë agresive dhe mendoj se këto zgjedhje ishin mjaft të padrejta, me shumë akuza të padrejta dhe goditje të ulëta. Kjo ka lënë gjurmë”, ka shtuar Konjufca.

Cilat janë qëndrimet e partive të tjera?

Partia Demokratike e Kosovës (PDK), forca e dytë më e madhe politike, ka përjashtuar me vendosmëri çdo koalicion me LVV-në.

Sipas kreut të PDK-së, Memli Krasniqi, dallimet mes dy partive janë shumë të thella, si në qasjen politike ashtu edhe në vizionin për të ardhmen.

Ngjashëm, Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK) është zotuar se do të mbetet në opozitë, duke respektuar vullnetin e votuesve të saj. Lideri Lumir Abdixhiku tha se partia do të veprojë “me përgjegjësi të plotë” bazuar në këtë rezultat zgjedhor.

Megjithatë, LVV ende shpreson te Nisma Socialdemokrate (NISMA), e cila ka tre deputetë.

Kreu i NISMA-s, Fatmir Limaj, i cili është në koalicion me AAK-në, ka shprehur hapur gatishmërinë e tij për të bashkëpunuar me Kurtin.

“Unë jam i gatshëm ta ndihmoj kryeministrin nëse ai kërkon ndihmën time në shërbim të vendit”, tha Limaj.

Deklarata e tij nxiti kundërshtimin e partnerit të tij të koalicionit, Ramush Haradinaj, i cili mbetet një nga kritikët më të ashpër të Kurtit.

Nga ana tjetër, partitë opozitare nuk janë zotuar për mundësinë e formimit të qeverisë nëse do të kishin mundësi.

Zyrtarë të lartë të PDK-së nuk iu përgjigjën pyetjeve për këtë çështje, ndërsa nënkryetari i LDK-së Gazmend Muhaxheri tha për OBCT se partia do të presë rezultatet përfundimtare të zgjedhjeve para se të marrë një vendim.

“Ne nuk mund të marrim asnjë vendim derisa të mblidhet kryesia e partisë dhe të mos diskutohet për këtë çështje. Do të presim rezultatet përfundimtare dhe pastaj do ta përcaktojmë qëndrimin tonë. Mundësia e parë për të formuar qeverinë është e LVV-së, por nëse do të shkojë te partia e dytë, atëherë do të shohim. Jemi në pritje të zhvillimeve politike në ditët në vijim”, tha Muhaxheri.

Qeveria e Ardhshme dhe Stabiliteti Ndërkombëtar

Analisti politik Shenoll Muharremi beson se qeveria e ardhshme duhet të jetë e qëndrueshme, kompetente, bashkëpunuese dhe vizionare.

Megjithatë, ai nuk e konsideron të zbatueshëm planin e LVV-së për të formuar një qeveri ekskluzivisht me përfaqësues të pakicave.

“LVV dhe Albin Kurti nuk duhet të formojnë qeveri vetëm me pakicat, edhe nëse arrijnë të rekrutojnë disa deputetë, siç janë ata të NISMA. Një qeveri e tillë nuk do të përfitonte as Kosovën, as vetë LVV-në. LVV nuk ka kapacitet të qeverisë e vetme, duke pasur parasysh kontekstin kombëtar dhe ndërkombëtar. Ajo ka nevojë për mbështetje në ekonomi, diplomaci dhe projekte infrastrukturore”, tha Muharremi.

Muharremi gjithashtu theksoi se duke pasur parasysh situatën e paqëndrueshme ndërkombëtare dhe rreziqet e sigurisë, Kosova ka nevojë për një qeveri të koalicionit të gjerë që mund të adresojë sfidat e brendshme dhe të jashtme.

“Mbi të gjitha, Kosova ka nevojë për një qeveri që do të riformojë rrënjësisht politikën e saj të jashtme. Në këtë fazë, politika e jashtme nënkupton sigurinë kombëtare, sovranitetin dhe stabilitetin e pavarësisë së Kosovës. LVV nuk është në gjendje të udhëheqë efektivisht politikën e jashtme të Kosovës bazuar në atë që kemi parë deri më tani. Asnjë qeveri efektive nuk mund të formohet pa bashkëpunimin e të paktën dy nga tre partitë kryesore në zgjedhjet përmbyllëse të 9 shkurtit.”

Hapat e ardhshëm

Për t’i hapur rrugë formimit të qeverisë, KQZ-ja duhet të certifikojë rezultatet përfundimtare të zgjedhjeve pas shqyrtimit të çdo ankese nga partitë politike apo kandidatët, të cilat do të shqyrtohen nga Komisioni Zgjedhor për Ankesa dhe Apelime.

Pas certifikimit, Presidenti i Kosovës duhet të emërojë fituesin e zgjedhjeve për të formuar qeverinë. Në këtë rast, LVV si mandatar i parë ka dy javë kohë për të siguruar shumicën e nevojshme parlamentare.

Nëse LVV nuk arrin të formojë një qeveri brenda 15 ditëve, Presidenti do të emërojë një kandidat të dytë, me gjasë nga opozita, i cili do të ketë vetëm 10 ditë për të formuar një qeveri. Nëse edhe kjo përpjekje dështon, Kosova automatikisht do të shkojë në zgjedhje të reja./Arbresh.info