Në fushën e shahut të madh gjeopolitik, Rusia duket se ka një strategji të qartë: godit aty ku kundërshtari është më pak i fortë.

Ky nuk është një stil i ri loje, por një qasje që Kremlini ka përdorur me mjeshtëri, duke testuar vazhdimisht kufijtë dhe duke shfrytëzuar dobësitë. Por si funksionon kjo strategji në praktikë?

Konflikti në Gjeorgji në vitin 2008 dhe pushtimi i Ukrainës janë shembujt më të dukshëm.

Të dyja këto vende, megjithëse aspironin drejt Perëndimit, nuk ishin anëtare të NATO-s dhe, për rrjedhojë, nuk mbroheshin nga klauzola e mbrojtjes kolektive, Neni 5. Kjo i ofroi Rusisë një “dritare mundësie” për të vepruar në mënyrë të drejtpërdrejtë ushtarake, pa rrezikuar një luftë me të gjithë bllokun perëndimor.

Po kështu, në qiellin e Evropës, një lojë rreziku po luhet me shkelje të vazhdueshme të hapësirës ajrore. Avionë luftarakë rusë, pa komunikim ajror dhe pa plan fluturimi, i afrohen kufijve të vendeve të NATO-s, duke detyruar aleancën të dërgojë me shpejtësi avionët e saj për t’i penguar. Këto incidente nuk janë të rastësishme; ato janë pjesë e një strategjie të qëllimshme të Rusisë për të testuar kufijtë e NATO-s dhe për të vënë në provë reagimin e saj.

Por taktikat e Moskës nuk kufizohen vetëm në pushtime. Në vend që të përballet me armikun e saj në një fushë të hapur beteje, ajo preferon të veprojë në hije, duke përdorur një lloj “lufte hibride”.

Por a po i teston vërtet Rusia vendet e NATO-s?

Ekspertët ushtarakë dhe analistët e sigurisë ndërkombëtare janë pothuajse unanimë në përgjigje: po. Këto provokime kanë disa qëllime kryesore, të gjitha me peshë strategjike.

Rusia dërgon rregullisht avionë luftarakë pa komunikim ajror pranë hapësirës ajrore të NATO-s. Këto veprime, të cilat nuk janë të destinuara për të filluar një konflikt, synojnë të testojnë se sa shpejt do të përgjigjet NATO dhe sa efektivisht do të koordinohen forcat e saj ajrore. Përveç kësaj, ajo vëzhgon se cilët avionë përdoren dhe si koordinohet reagimi mes aleatëve. Ky informacion është i vlefshëm për Rusinë në rast të një konflikti të mundshëm.

I vetmi vend i NATO-s që i ka treguar “dhëmbët” Rusisë është Turqia. Më 24 nëntor 2015, një ngjarje dramatike tronditi marrëdhëniet ndërkombëtare, duke vënë në qendër të vëmendjes dy fuqi kryesore rajonale. Në një incident që shkaktoi një krizë të thellë diplomatike, një avion luftarak turk F-16 rrëzoi një avion rus Sukhoi Su-24M pranë kufirit turko-sirian, ku një nga pilotët e avionit rus humbi jetën.

Për dekada, NATO ka qenë blloku i palëkundur që ka mbrojtur sigurinë e Evropës, por sot ajo po përballet me sfida të brendshme që vijnë nga ndryshimet politike, ekonomike dhe shoqërore. Dhe në këtë klimë të ndarjeve, Rusia duket se po luan me mjeshtëri kartat e saj. Kremlini e di që fuqia e Perëndimit qëndron te uniteti. Prandaj, një pjesë e madhe e strategjisë së tij është të nxisë përçarjet politike dhe sociale brenda vendeve të NATO-s.

Kjo bëhet përmes sulmeve kibernetike ndaj infrastrukturës kritike dhe dezinformimit, duke përhapur lajme të rreme që minojnë besimin e publikut te qeveritë e tyre.

Shfrytëzimi i dobësisë së brendshme të një kundërshtari nuk është një strategji e re, por Kremlini e ka përsosur atë. Në vend që të përballet drejtpërdrejt me forcën e bashkuar të NATO-s, Moska preferon të gërryejë themelet e saj nga brenda. Nëpërmjet mjeteve të fshehta dhe të hapura, Rusia ka arritur të ndikojë në politikën e disa vendeve anëtare, duke krijuar një ndjenjë mosbesimi dhe skepticizmi ndaj aleancës.

Rusia mund të synojë pikat e ndjeshme gjeografike, si për shembull Korridorin e Suwałki-t mes Polonisë dhe Lituanisë. Ky rajon është potencialisht i dobët, sepse mund të shkëpusë vendet baltike nga pjesa tjetër e aleancës.

Në fund të fundit, Rusia po luan një lojë rreziku, ku çdo lëvizje është e llogaritur. Ajo shmang konfrontimet e drejtpërdrejta me fuqinë e plotë të NATO-s, duke preferuar të veprojë në pikat më të dobëta dhe nëpërmjet taktikave të errëta. Për Perëndimin, sfida qëndron në njohjen e këtyre veprimeve dhe në forcimin e unitetit, i cili mbetet mbrojtja më e mirë kundër çdo forme agresioni.

Për aq kohë sa Rusia do të vazhdojë me këtë sjellje provokuese, NATO do të duhet të vazhdojë të demonstrojë vendosmëri dhe gatishmëri. Kjo lojë nervash nuk është vetëm një stërvitje ushtarake, por një dëshmi e vullnetit të aleancës për të mbrojtur anëtarët e saj.