Instituti amerikan për strategji dhe politika “New Lines Institute” ka publikuar së fundmi një raport mbi marrëdhëniet Kosovë-SHBA në çerek shekullin e fundit.

Raporti thekson se roli i SHBA-ve në Kosovë ka kaluar nga mbështetje për krijimin e një shteti të ri në një pozicion mbikëqyrës të një status quo të paqëndrueshme.

Kosova ka bërë përparime të dukshme në konsolidimin e demokracisë së saj, duke u renditur si shteti më demokratik në Ballkanin Perëndimor sipas Indeksit të Demokracisë Liberale të V-Dem.

Megjithatë, raporti thekson se SHBA duhet të trajtojnë partinë Vetëvendosje qoftë në pushtet apo në opozitë si një partner të vërtetë, duke njohur pikëpamjet e saj për interesat sovrane të Kosovës.

“Uashingtoni do të bënte mirë të përdorte mësimet e diplomacisë së tij të kaluar në Kosovë për të përmirësuar qasjen ndaj qeverisë së Prishtinës në të tashmen dhe të ardhmen”, thuhet në raport.

Sipas raportit, SHBA-ja duhet të vazhdojë të mbështesë fuqishëm dialogun politik Kosovë-Serbi, por jo duke toleruar korrupsionin dhe kapjen e shtetit.

Rekomandimet kryesore të nxjerra nga ky raport përfshijnë:

-Uashingtoni duhet ta trajtoj Vetëvendosjen si partner i vërtetë: SHBA duhet të njohin interesat sovranë të partisë Vetëvendosje dhe të mbështesin përpjekjet e saj kundër korrupsionit, duke mos toleruar asnjëherë kapjen e shtetit.

-Balancimi i kritikave ndaj Kosovës dhe Serbisë: SHBA duhet të aplikojë standarde të barabarta ndaj Kosovës dhe Serbisë, duke i dhënë fund perceptimit se autoritarizmi i Beogradit injorohet ndërsa Prishtina kritikohet. Duke i detyruar të dyja palët të respektojnë standarde të qëndrueshme, SHBA-të mund të forcojnë besueshmërinë e tyre si një ndërmjetësuese parimore.

Sipas raportit, Washingtoni duhet të vazhdojë të ushtrojë presion ndaj vendeve anëtare të BE-së që nuk e njohin Kosovën (Qipro, Greqia, Rumania, Sllovakia dhe Spanja), që ato të ndryshojnë qëndrim për të avancuar stabilitetin rajonal dhe zgjerimin evropian. Sigurimi i anëtarësimit të Kosovës në Këshillin e Evropës mund të jetë një qëllim i rëndësishëm i përkohshëm.

Po ashtu aty thuhet se gjatë çerek shekullit të fundit, roli i SHBA-së ndaj Kosovës ka evoluar nga ai i ndihmës për lindjen e një shteti të ri, në rolin e kujdestarit të një status quo-je të vështirë. Ndikimi amerikan, i cili dikur ndikonte në çdo vendim të madh në Prishtinë, është zbehur me pjekjen e Kosovës. Tani Kosova është mjaftueshëm e qëndrueshme dhe demokratike për t’u bërë një partnere e vërtetë, dhe Uashingtoni duhet të përshtatet me këtë realitet.