Dogana dhe Mbrojtja Kufitare e Shteteve të Bashkuara (CBP) njoftoi të enjten se ka lëshuar një urdhër për ndalimin e importit të gomave të automjeteve të prodhuara në fabrikën kineze Linglong në Serbi, për shkak të pretendimeve se ato janë prodhuar përmes punës me detyrim.

“Zyrtarët e CBP-së do t’i ndalojnë në të gjitha pikat hyrëse në SHBA dërgesat e këtyre gomave, për shkak të provave që tregojnë përdorimin e punës me detyrim në prodhimin e tyre”, thuhet në njoftim.

Në njoftim u tha se urdhri lidhet me gomat e prodhuara në fabrikën e Linglong-ut në veri të Serbisë, dhe është rezultat i një hetimi dhe analize të informacionit që tregon se gomat e automjeteve janë prodhuar duke përdorur punë me detyrim – përfshirë deklarata të punëtorëve, fotografi, kontrata pune, shënime nga terreni të fokus-grupeve, pamje të mesazheve tekstuale, raporte të organizatave joqeveritare, raportime mediatike dhe hulumtime akademike.

Sipas Doganës amerikane, këto prova kanë treguar se punëtorët në Linglong janë ekspozuar ndaj nëntë treguesve të punës me detyrim sipas Organizatës Ndërkombëtare të Punës: mbajtja e dokumenteve personale, frikësimi dhe kërcënimet, izolimi, orët e tepërta të punës, mohimi i pagave, skllavëria përmes borxhit, kushte abuzive të jetesës dhe punës, mashtrimi dhe abuzim të cenueshmërisë.

“Mesazhi është i qartë, Shtetet e Bashkuara nuk do të tolerojnë punën me detyrim në zinxhirët e furnizimit”, tha komisionari i Doganës amerikane, Rodney S. Scott.

Ushtruesja e detyrës së ndihmëskomisonares ekzekutive, Susan S. Thomas, nga Zyra për Tregti e CBP-së, tha se “amerikanët nuk duhet të konkurrojnë me produkte të krijuara përmes shfrytëzimit”.

“Duke parandaluar hyrjen e mallrave të prodhuara me punë me detyrim në tregun amerikan, CBP-ja ndihmon që punëtorët dhe bizneset amerikane të veprojnë në kushte të barabarta”, tha Thomas përmes një njoftimi, ku u shtua se sipas të dhënave të Doganës, gomat nga fabrika kineze në Serbi po importohen ose ka gjasa që të importohen në SHBA.

Dogana amerikane shtoi se importuesit e dërgesave të ndaluara mund të kërkojnë shkatërrimin ose eksportimin e dërgesave të tyre, ose të përpiqen të dëshmojnë se mallrat nuk janë prodhuar përmes punës me detyrim.

Shërbimi i Ballkanit i Radios Evropa e Lirë ka raportuar disa herë për fabrikën Linglong në Zrenjanin dhe për pretendimet për abuzim të punëtorëve dhe shkelje të të drejtave të punës.

Në fillim të vitit 2024, organizata joqeveritare Astra paraqiti kallëzim penal në emër të 11 punëtorëve nga India, nën dyshimet për trafikim të qenieve njerëzore dhe shfrytëzim në punë.

Disa vite më parë, kishte dyshime edhe për shfrytëzimin e disa qindra punëtorëve nga Vietnami, të cilët në atë kohë ishin të angazhuar në ndërtimin e fabrikës në Zrenjanin.

Parlamenti Evropian, me një rezolutë të vitit 2021, i kërkoi Serbisë të hetonte rastin e “skllavërisë moderne”, megjithatë ai rast u mbyll pa nisur procedura, me kthimin e punëtorëve në Vietnam.

Linglong hodhi poshtë përgjegjësinë, duke pretenduar se punëtorët ishin angazhuar nga një prej nënkontraktorëve të kompanisë.

Për shkak të pretendimeve për punë me detyrim, Departamenti amerikan i Shtetit, në raportin për trafikimin e qenieve njerëzore për vitin 2024, deklaroi se “Qeveria e Republikës së Serbisë nuk i ka hetuar plotësisht akuzat e besueshme për punë me detyrim, përfshirë konfiskimin e pasaportave, kushtet çnjerëzore të punës dhe jetesës, por ka vazhduar të pretendojë se punëtorët vietnamezë dhe indianë nuk janë viktima të trafikimit të qenieve njerëzore”.