Prezantimi i raportit të Parlamentit Evropian (PE) tregoi se BE-ja ka pritje mjaft të ndryshme nga Serbia dhe Kosova kur bëhet fjalë për integrimin evropian.

Raporti për Serbinë tregon se ekziston madje edhe mundësia e ndërprerjes së integrimit evropian, ndërsa raporti për Kosovën nuk e përfaqëson më së miri situatën aktuale në terren.

Në raport, raportuesi i PE-së për Serbinë, Tonino Picula, ishte kritik kryesisht ndaj qëndrimit të qeverisë ndaj bllokadave dhe protestave aktuale, por edhe ndaj lëvizjeve të politikës së jashtme, përkatësisht largimit të Presidentit Aleksandar Vuçiq në Moskë.

Nga ana tjetër, Vuçiq, duke komentuar dënimet në lidhje me largimin e tij në Moskë, tha se BE-ja duhet ta ndëshkojë atë nëse është e nevojshme dhe jo të gjithë vendin.

Duke marrë parasysh që ky raport për Serbinë është më i ashpri deri më tani, lind pyetja nëse Serbia pritet të marrë ndonjë “ndëshkim”.

Analisti i “Rruga e Tretë e Re” Dragoslav Rasheta, thekson për Danas se raporti i PE përdor fjalorin më të rreptë dhe më të drejtpërdrejtë deri më tani dhe shton se me interpretimin e tij mund të konkludohet pa mëdyshje se BE-ja e percepton integrimin evropian të Serbisë si një proces të ndenjur.

“U tha drejtpërdrejt se pa reforma rrënjësore në fusha të shumta, Serbia nuk do të jetë në gjendje të përmbushë objektivat për vitin 2026 që i kishte përcaktuar më parë”, thotë bashkëbiseduesi ynë.

Ai thekson se raporti rekomandon edhe masa që duhet të ndërmerren nga Komisioni Evropian nëse situata në Serbi vazhdon të përkeqësohet.

Raporti përmend një “rishqyrtim të fushëveprimit të ndihmës financiare” për Serbinë nëse ajo vazhdon të ndjekë një politikë që është kundër vlerave, politikave dhe parimeve të Bashkimit Evropian ”, deklaron Rasheta.

Edhe pse nuk ka ndonjë kërcënim të drejtpërdrejtë për ndërprerjen e vetë procesit të integrimit evropian, pohon Rasheta, kjo është e nënkuptuar, veçanërisht kur bëhet fjalë për orientimin e politikës së jashtme të Serbisë.

Duke komentuar deklaratën e Vuçiqit se BE-ja duhet vetëm ta ndëshkojë atë, Rasheta thotë se kjo është e pavlerë duke pasur parasysh se këto kritika nuk janë personale, por u drejtohen institucioneve dhe organeve shtetërore.

“Ky është rasti edhe kur bëhet fjalë për kritikat që lidhen me qëndrimin e politikës së jashtme të Serbisë, si dhe kritikat në lidhje me lirinë e medias, shtypjen e të drejtës së tubimit, përdorimin e programeve spiune dhe të ngjashme”, thekson i intervistuari i Danas.

Ai pohon se vetë retorika e Vuçiqit tregon ekzistencën e tendencave problematike autokratike, për të cilat paralajmëron vetë raporti i PE-së.

“Duke shkuar në Moskë, qeveria po përdor strategjinë e mbrojtjes së krahut të saj të djathtë dhe po përpiqet të animojë votuesit rusofilë dhe nacionalistë, ndërkohë që sakrifikon dhe braktis Serbinë në BE, duke pasur parasysh se kjo nuk do të çojë në pasoja negative politike për të në nivel të brendshëm, sepse euroskepticizmi dominon edhe midis partive opozitare pro-perëndimore”, përfundon Rasheta.

Në raportin për Kosovën , nga ana tjetër, nuk pati shumë kritika.

U përsërit se dialogu duhet të rikthehet, si dhe të përmbushen detyrimet nga të gjitha marrëveshjet e nënshkruara deri më tani, por theksi u vu në përparimin e Kosovës në rrugën evropiane.

Kryetarja e Lëvizjes Popullore Serbe, Milija Bishevac, duke komentuar raportin për Kosovën, thotë se, megjithëse BE-ja këmbëngul vazhdimisht në vazhdimin e dialogut, është e qartë se procesi ka ngecur për një kohë të gjatë dhe nuk po jep rezultate konkrete.

“Është edhe më problematike që BE-ja, megjithëse formalisht ndërmjetëson në dialog, në praktikë nuk ka një strategji të qartë se si ta rifillojë atë proces. Përveç kësaj, BE-ja është kryesisht e preokupuar me krizën në Ukrainë, prandaj çështja e Kosovës është lënë në plan të dytë”, thotë Bishevac.

Përveç kësaj, shton ai, Lista Serbe nuk ka ndonjë rol të vërtetë në parlamentin e Kosovës, dhe serbët nuk kanë përfaqësues të mjaftueshëm politikë sepse askush nuk dëshiron të bashkëpunojë me ta.

“Është turp për të gjithë shoqërinë, sepse serbët mund të jenë një lidhje serioze dhe konstruktive në procesin e vendimmarrjes politike në Kosovë, thotë ai.